aptheose na Oeganda
04 Februari 2014 | Nederland, Breda
Apotheose
Na enige tijd weer in Nederland te zijn her ingeburgerd kan Okie terugblikken op zijn verblijf in Afrika. Het stof van de modderwegen uit Oeganda is intussen door de Nederlandse regen van de schoenen afgespoeld.
Bij zijn afscheid in Apac had Okie gezegd dat hij er op de meisjeskostschool veel dochters bij had gekregen. Het waren goedbedoelde woorden in een poging een pakkend verhaal te houden. Pas in Nederland besefte Okie dat het niet slechts woorden waren. Afrika was in het hart gaan zitten. De gezichten van de kinderen, de leraren, de mensen in Apac. Okie mocht dan soms wat cynisch hebben gedaan in zijn verslagen, maar ook Okie had een zachte kant .
In Nederland voelde Okie, meer dan in Oeganda, ook dat mensen in Oeganda nog hulp nodig hebben. Je wilt wat doen. De mensen in Apac waren zo uitzonderlijk aardig en Okie en Carla waren zo bijzonder hartelijk ontvangen. Okie mocht ze niet verwijten dat ze veel vroegen. Ze wisten dat er soms veel appels van de boom kunnen vallen als je iets aan een blanke vraagt. De blanken hebben zelf veroorzaakt dat vragen loont.
Vragen Nederlanders dan minder? Ook in Nederland heerst een vraagcultuur. Sterker nog , de vraagcultuur is omgezet in een “recht op”. Huursubsidies, bijstand, allerlei bijzondere hulp programma’s . En ook in Nederland is corruptie. Okie las bij terugkomst van de directeur van een gehandicapten organisatie die voor miljoenen de kas had leeg getrokken. Oegandese toestanden.
Dus Okie denkt met weemoed terug aan Apac. Het was goed geweest. Het mooie schoolgebouw en de waterputten zijn er. Okie heeft gezien hoe nuttig die putten zijn. En het schoolgebouw zal , als de school beter gaat functioneren, optimaal benut gaan worden. Heel Apac is er trots op.
Okie vraagt zich nog af hoe het verder moet met hulp? Zijn mening heeft slechts beperkte waarde. Hem kan gebrek aan ervaring en kennis worden verweten. Hij was maar kort in Oeganda. En mocht hij alles geloven wat er in de kranten stond en wat hij hoorde. Het waren allemaal maar beschuldigingen en de leiders zijn zelden voor corruptie veroordeeld. Hij mag zich niet te veel oordelen aanmatigen.
Maar veel ervaren hulpgevers kennen de tegenslagen en mislukkingen. Toch blijft een discussie daarover in het westen moeizaam. De verdienende hulpverleners houden de geldstromen niet tegen en de knuffelbeestgevers kennen vaak iemand in een noodlijdende land en dat geeft warme gevoelens. Het ter discussie brengen van hulp doet naar aan. Niet christelijk. Op de televisie worden schrijnende taferelen uitvergroot en dan past het niet meer tegen hulp te zijn.
Maar als je het Okie eerlijk vraagt dan vindt hij intussen dat de grote hulp projecten niet goed zijn, blijf erbuiten.
Maar hulp is big business. Soms is de achterkant van het gelijk perverser dan de gewone burger kan bevroeden. Zo hebben regeringsleiders er belang bij dat het geld komt. Daartoe houden ze zelfs conflicten in stand. Zo wordt er gefluisterd dat b.v. Koni en Museveni samenwerken. Het regeringsleger zou zelf de vreselijke gewelddadigheden aanrichten (verminkingen etc) omdat hoe erger de verminkingen zijn hoe eerder er veel geld komt voor vrede , geld om Koni te bestrijden etc. Ook kleinere projecten kunnen verkeerd uitpakken. Zo vroeg de hoofdmeester van de school waarom de grote witte politie auto door de Nederlandse regering was geschonken. Okie wist het niet zeker maar vermoedde dat het ging om verbetering van het rechtssysteem. Ze lachten zich een bult.
Hoe moet het verder? Is er een toekomst voor Afrika. Gaat het beter? Eerst een aantal stellingen en bevindingen:
- Er is een grote groep arme mensen en een kleine bovenlaag. Geen echte middenklasse.
- Er komen te veel kinderen. Groei per jaar 10 %. Overal babies.
- Van de ongeveer 400.000 die per jaar afstuderen kunnen er maar hooguit 114.000 een baan vinden. De rest moet naar huis terug of fietsen gaan wassen. Een grote verspilling van studie gelden.
- Omdat er te veel kinderen komen worden de landbouwgronden verder verdeeld en kan van het perceel geen gezin meer leven. Honger.
- De traditionele koe wordt met steun van Amerika vervangen door de Holsteiner, een melkmachine. Die eet de al te kleine percelen kaal. Er is geen vraag naar de melk. De steun van Amerika om de consumptie te verhogen gaat niet lukken. De boeren zullen de dure koeien niet meer kunnen betalen. Armoe op komst.
- Oegandezen hadden het altijd redelijk goed. Het land was erg vruchtbaar is en het voedsel was er altijd . De temperatuur is altijd aangenaam. Dat heeft een lasser faire mentaliteit doen ontstaan. Een Keniaan b.v. was productiever. Tot 10X zoveel. Maar hij kende extreme droogte en moest hard werken en plannen om te blijven leven. Oeganda moet nu ook door de opkomende schaarste veranderen. Dat moeten ze zelf doen. Slechts dan gaat dat werken.
- De boven laag pakt ieder binnen komend geld of goed. Problemen worden in stand gehouden of zelfs gecreëerd om de geldstroom te laten vloeien.
- De ontwikkelde landen hebben de grondstoffen nodig en weet van de corruptie maar laat dat als prijs voor de goederen stroom. De dictator houdt het volk rustig en het westen pakt.
- Hulp is de pleister op de wonde die de ontwikkelde landen en de corrupte leiders veroorzaken.
- Alles wat te koop is komt veelal uit China. Dus iedere winst gaat naar China.
- Er komt geen middenstand of industrie tot stand.
- Door de mondialisering zal het China effect alleen maar toenemen en zullen de Oegandezen marginaliseren net als de Apachen in Amerika.
- De arcadische cultuur van het agrarische land zal , hoe mooi ook, door de open grenzen verdwijnen en door de te veel kinderen te niet gaan.
- Buitenlanders kopen (veelal China) landbouwgronden op en de lokale bevolking zit buiten de omheining. De stroom erop voorkomt dat ze door de omheining kunnen kruipen. Ze zitten in hun hutten, zonder grond. Soms mogen ze voor zeer lage lonen werken op de grote boerderijen.
- Het westen houdt de grenzen dicht, zaait verdeeldheid om te voorkomen dat er een blok ontstaat in Afrika. Als het te gek wordt dan worden de schrijnende gevolgen met hulp tijdelijk verminderd.
- In de Oegandese cultuur past deling van zaken met stamgenoten of familie. Een mooi systeem. Maar het remt de ontwikkeling van bedrijven. Nu zou dat niet erg zijn als de grenzen dicht bleven. Maar de globalisering dringt door (China effect) en daardoor marginaliseert de bevolking.
- Het land is rijk en de leider worden extreem rijk. Zij delen niet buiten hun groep.
Voorzichtig durft Okie een visie te poneren. Hij meent dat misschien het ontstaan van een middenstand en grotere steden enige hoop kan bieden. In het westen had vroeger de bevolking ook niets van de koning te verwachten. De Koningen van vroeger zijn de leiders van Afrika nu. In Europa werden de verhoudingen anders toen er een middenstand opkwam en steden. Die konden rechten eisen. Toen had de koning meer de middenstand en de steden nodig dan andersom. Mogelijk kan het ook zo in Oeganda gaan.
De ongerichte grote stroom hulp gelden en goederen moet dan ophouden. Daarvoor verwijst Okie verder naar Dambisa Moyo (Lusaka, 15 september 1969). Als zij het zegt maakt dat meer indruk. Zij is een Zambiaans schrijfster en econome. Zij is de auteur van Dead Aid: Why Aid is Not Working and How There is a Better Way For Africa, gepubliceerd in het voorjaar van 2009. Zie ook http://vorige.nrc.nl/achtergrond/article2179743.ece.
Einde reisverslag van Okie. Breda 31.1.14.
Na enige tijd weer in Nederland te zijn her ingeburgerd kan Okie terugblikken op zijn verblijf in Afrika. Het stof van de modderwegen uit Oeganda is intussen door de Nederlandse regen van de schoenen afgespoeld.
Bij zijn afscheid in Apac had Okie gezegd dat hij er op de meisjeskostschool veel dochters bij had gekregen. Het waren goedbedoelde woorden in een poging een pakkend verhaal te houden. Pas in Nederland besefte Okie dat het niet slechts woorden waren. Afrika was in het hart gaan zitten. De gezichten van de kinderen, de leraren, de mensen in Apac. Okie mocht dan soms wat cynisch hebben gedaan in zijn verslagen, maar ook Okie had een zachte kant .
In Nederland voelde Okie, meer dan in Oeganda, ook dat mensen in Oeganda nog hulp nodig hebben. Je wilt wat doen. De mensen in Apac waren zo uitzonderlijk aardig en Okie en Carla waren zo bijzonder hartelijk ontvangen. Okie mocht ze niet verwijten dat ze veel vroegen. Ze wisten dat er soms veel appels van de boom kunnen vallen als je iets aan een blanke vraagt. De blanken hebben zelf veroorzaakt dat vragen loont.
Vragen Nederlanders dan minder? Ook in Nederland heerst een vraagcultuur. Sterker nog , de vraagcultuur is omgezet in een “recht op”. Huursubsidies, bijstand, allerlei bijzondere hulp programma’s . En ook in Nederland is corruptie. Okie las bij terugkomst van de directeur van een gehandicapten organisatie die voor miljoenen de kas had leeg getrokken. Oegandese toestanden.
Dus Okie denkt met weemoed terug aan Apac. Het was goed geweest. Het mooie schoolgebouw en de waterputten zijn er. Okie heeft gezien hoe nuttig die putten zijn. En het schoolgebouw zal , als de school beter gaat functioneren, optimaal benut gaan worden. Heel Apac is er trots op.
Okie vraagt zich nog af hoe het verder moet met hulp? Zijn mening heeft slechts beperkte waarde. Hem kan gebrek aan ervaring en kennis worden verweten. Hij was maar kort in Oeganda. En mocht hij alles geloven wat er in de kranten stond en wat hij hoorde. Het waren allemaal maar beschuldigingen en de leiders zijn zelden voor corruptie veroordeeld. Hij mag zich niet te veel oordelen aanmatigen.
Maar veel ervaren hulpgevers kennen de tegenslagen en mislukkingen. Toch blijft een discussie daarover in het westen moeizaam. De verdienende hulpverleners houden de geldstromen niet tegen en de knuffelbeestgevers kennen vaak iemand in een noodlijdende land en dat geeft warme gevoelens. Het ter discussie brengen van hulp doet naar aan. Niet christelijk. Op de televisie worden schrijnende taferelen uitvergroot en dan past het niet meer tegen hulp te zijn.
Maar als je het Okie eerlijk vraagt dan vindt hij intussen dat de grote hulp projecten niet goed zijn, blijf erbuiten.
Maar hulp is big business. Soms is de achterkant van het gelijk perverser dan de gewone burger kan bevroeden. Zo hebben regeringsleiders er belang bij dat het geld komt. Daartoe houden ze zelfs conflicten in stand. Zo wordt er gefluisterd dat b.v. Koni en Museveni samenwerken. Het regeringsleger zou zelf de vreselijke gewelddadigheden aanrichten (verminkingen etc) omdat hoe erger de verminkingen zijn hoe eerder er veel geld komt voor vrede , geld om Koni te bestrijden etc. Ook kleinere projecten kunnen verkeerd uitpakken. Zo vroeg de hoofdmeester van de school waarom de grote witte politie auto door de Nederlandse regering was geschonken. Okie wist het niet zeker maar vermoedde dat het ging om verbetering van het rechtssysteem. Ze lachten zich een bult.
Hoe moet het verder? Is er een toekomst voor Afrika. Gaat het beter? Eerst een aantal stellingen en bevindingen:
- Er is een grote groep arme mensen en een kleine bovenlaag. Geen echte middenklasse.
- Er komen te veel kinderen. Groei per jaar 10 %. Overal babies.
- Van de ongeveer 400.000 die per jaar afstuderen kunnen er maar hooguit 114.000 een baan vinden. De rest moet naar huis terug of fietsen gaan wassen. Een grote verspilling van studie gelden.
- Omdat er te veel kinderen komen worden de landbouwgronden verder verdeeld en kan van het perceel geen gezin meer leven. Honger.
- De traditionele koe wordt met steun van Amerika vervangen door de Holsteiner, een melkmachine. Die eet de al te kleine percelen kaal. Er is geen vraag naar de melk. De steun van Amerika om de consumptie te verhogen gaat niet lukken. De boeren zullen de dure koeien niet meer kunnen betalen. Armoe op komst.
- Oegandezen hadden het altijd redelijk goed. Het land was erg vruchtbaar is en het voedsel was er altijd . De temperatuur is altijd aangenaam. Dat heeft een lasser faire mentaliteit doen ontstaan. Een Keniaan b.v. was productiever. Tot 10X zoveel. Maar hij kende extreme droogte en moest hard werken en plannen om te blijven leven. Oeganda moet nu ook door de opkomende schaarste veranderen. Dat moeten ze zelf doen. Slechts dan gaat dat werken.
- De boven laag pakt ieder binnen komend geld of goed. Problemen worden in stand gehouden of zelfs gecreëerd om de geldstroom te laten vloeien.
- De ontwikkelde landen hebben de grondstoffen nodig en weet van de corruptie maar laat dat als prijs voor de goederen stroom. De dictator houdt het volk rustig en het westen pakt.
- Hulp is de pleister op de wonde die de ontwikkelde landen en de corrupte leiders veroorzaken.
- Alles wat te koop is komt veelal uit China. Dus iedere winst gaat naar China.
- Er komt geen middenstand of industrie tot stand.
- Door de mondialisering zal het China effect alleen maar toenemen en zullen de Oegandezen marginaliseren net als de Apachen in Amerika.
- De arcadische cultuur van het agrarische land zal , hoe mooi ook, door de open grenzen verdwijnen en door de te veel kinderen te niet gaan.
- Buitenlanders kopen (veelal China) landbouwgronden op en de lokale bevolking zit buiten de omheining. De stroom erop voorkomt dat ze door de omheining kunnen kruipen. Ze zitten in hun hutten, zonder grond. Soms mogen ze voor zeer lage lonen werken op de grote boerderijen.
- Het westen houdt de grenzen dicht, zaait verdeeldheid om te voorkomen dat er een blok ontstaat in Afrika. Als het te gek wordt dan worden de schrijnende gevolgen met hulp tijdelijk verminderd.
- In de Oegandese cultuur past deling van zaken met stamgenoten of familie. Een mooi systeem. Maar het remt de ontwikkeling van bedrijven. Nu zou dat niet erg zijn als de grenzen dicht bleven. Maar de globalisering dringt door (China effect) en daardoor marginaliseert de bevolking.
- Het land is rijk en de leider worden extreem rijk. Zij delen niet buiten hun groep.
Voorzichtig durft Okie een visie te poneren. Hij meent dat misschien het ontstaan van een middenstand en grotere steden enige hoop kan bieden. In het westen had vroeger de bevolking ook niets van de koning te verwachten. De Koningen van vroeger zijn de leiders van Afrika nu. In Europa werden de verhoudingen anders toen er een middenstand opkwam en steden. Die konden rechten eisen. Toen had de koning meer de middenstand en de steden nodig dan andersom. Mogelijk kan het ook zo in Oeganda gaan.
De ongerichte grote stroom hulp gelden en goederen moet dan ophouden. Daarvoor verwijst Okie verder naar Dambisa Moyo (Lusaka, 15 september 1969). Als zij het zegt maakt dat meer indruk. Zij is een Zambiaans schrijfster en econome. Zij is de auteur van Dead Aid: Why Aid is Not Working and How There is a Better Way For Africa, gepubliceerd in het voorjaar van 2009. Zie ook http://vorige.nrc.nl/achtergrond/article2179743.ece.
Einde reisverslag van Okie. Breda 31.1.14.
-
04 Februari 2014 - 15:03
Carla:
Goede beschouwing Huub. Toch wil ik proberen de meisjes, de leerlingen van St. Francisca, een klein beetje verlichting te brengen. Zij hebben geen kennis van de grote wereld om hen heen maar moeten vechten voor hun eigen bestaan. Ze moeten hard werken om dat kleine beetje schoolgeld dat ze moeten betalen bij elkaar te scharrelen. Ze weten dat de school voor hen een veilige haven is en de enige kans is op een betere toekomst. Als meisjes zich kunnen ontwikkelen, zal dat breed invloed hebben op de levensstandaard. Als zij wat hulp mogen krijgen is dat een fijne druppel op de bekende gloeiende plaat.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
